دیگ بخار یکی از تجهیزاتی است که در صنایع مختلف مانند فولاد، پتروشیمی، صنایع غذایی و در موتور خانه های گرمایش ساختمانی استفاده می شود. گاهی اوقات ممکن است برای دیگ بخار اشکالات و معایبی به وجود آید و عملکرد آن را مختل کند. به طور مثال امکان دارد دیگ بخار آبگیری نکند و یا آن که کلید پمپ روشن نشود و حتی هوا بگیرد و اجازه ندهد تخلیه آب منبع به خوبی انجام شود. در این مقاله به عیب یابی دیگ بخار و علت هایی که ممکن است موجب به وجود آمدن ایراد در دیگ بخار شود می پردازیم. پس با ما تا انتها همراه باشید.
قبل از آن که عیب یابی دیگ بخار را شرح دهیم بهتر است تعریفی از دیگ بخار ارائه دهیم. دیگ بخار یا دستگاه بویلر، سیستمی است که به وسیله آن می توان آب گرم و یا بخار تولید کرد. این دستگاه از لوله هایی تشکیل شده است که با طی کردن پروسه ای، گرمایی که از احتراق ایجاد شده است را به آبی که در لوله های داخلی وجود دارد منتقل می کند. این پروسه باعث می شود تا آب داخل لوله گرم و بخار تولید شود. دیگ های بخار از دو بخش تشکیل می شوند؛ یک بخش آن ها آب و بخش دیگرشان آتش می باشد. دیگ های بخار در مکان های بسیاری مورد استفاده قرار می گیرند و محدود به صنعت نمی باشد. در حقیقت از دیگ های بخار در بیمارستان ها، کارخانه ها، ساختمان ها، گلخانه ها، نیروگاه ها وغیره استفاده می شود.
یک دیگ بخار ممکن است قطعات بسیار زیادی داشته باشد؛ بدنه، اتاقک برگشت، مشعل، کوره یا آتشدان، سوپاپ اطمینان، پمپ تغذیه، محفظه احتراق، لوله، صفحه و شیر تخلیه از مهم ترین قطعات هر دیگ بخار محسوب می شوند و به وسیله جوشکاری به یکدیگر متصل می شوند. همان طور که در ابتدا اشاره کردیم، این امکان وجود دارد که دیگ های بخار با ایرادات و معایبی مواجه شوند که در کارکرد آن ها اختلال ایجاد کند. در چنین شرایطی باید دیگ بخار عیب یابی شود و درصورتی که نیاز به تعمیر داشت، تعمیر آن صورت بگیرد. حال برخی از عیب ها مانند افت فشار در بویلر هستند که برای برطرف کردنشان به مهندسان و تکنسین ها نیازی نیست و هر کاربری با داشتن کمی اطلاعات می تواند عیب یابی کرده و آن را رفع کند بدون آن که هزینه ای شود. علاوه بر آن با دانستن راه های عیب یابی، دیگ بخار برای مدت زمان طولانی تری کار می کند. در ادامه به بیان عیب یابی دیگ بخار خواهیم پرداخت.
عیب یابی دیگ بخار و روش های تعمیر آن:
_علت روشن نشدن مشعل دیگ بخار:
- اول، پمپ سوخت از کار افتاده است.
- دوم، اتصالات الکتریکی شل شده است.
- سوم، پمپ سوخت هوا به داخل کشیده باشد.
- چهارم، نسبت هوا و سوخت در تناسب نباشد.
- پنجم، سوخت به اتمام رسیده باشد.
_دود کردن شعله:
- اول، ممکن است دمای سوخت زمانی که از مازوت به عنوان سوخت استفاده می شود کم باشد.
- دوم، مدار سوخت و هوا تناسب درستی نداشته باشند.
- سوم، لوله هایی که گاز داغ را جابجا میکند کثیف باشد.
- چهارم، فشار و مقدار سوخت زیاد باشد.
- پنجم، مشکلی در مسیر دود کش بوجود آمده باشد.
_خاموش و روشن شدن مشعل:
در زمان عیب یابی دیگ بخار زمانی که مشعل دائما خاموش و روشن می شود یکی از دلایل زیر وجود دارد:
- اول، بار بویلر نسبت به اندازه و ظرفیت آن کم است.
- دوم، درب مشعل محکم بسته نشده است.
- سوم، کلید های فشار عیب پیدا کرده است.
- چهارم، کارکرد کلید های فشار به دلیل نشت لوله های مسی با اختلال مواجه شده است.
_ایجاد نشدن شعله:
در زمان عیب یابی دیگ بخار هنگامی که شعله دیگ بخار ایجاد نمی شود ممکن است دلایل زیر را داشته باشد:
- اول، کلیدهای فشار هوا عمل نکرده باشد.
- دوم، منبع سوخت تخلیه شده باشد.
- سوم، ممکن است ترموستات خراب شده باشد یا سوخت سرد شده باشد.
- چهارم، صافی سوخت کثیف شده باشد.
- پنجم، ترانس جرقه عیب پیدا کرده باشد.
- ششم، سوخت و هوا تناسب درستی نداشته باشند.
- هفتم، شیرهای مسیر سوخت بسته باشد
_خاموش شدن شعله:
- اول، ممکن است چشم الکترکی کثیف باشد.
- دوم، احتمالا اتصالات الکتریکی محکم نیست.
- سوم، نسبت سوخت به هوا مناسب نبوده و شعله کامل تشکیل نشود.
- چهارم، مانعی بر سر راه نور شعله و چشم الکتریکی وجود داشته باشد.
- پنجم، مانع هوا در مسیر سوخت باشد.
- ششم، سوئیچ های حد فشار گاز تحریک شود.
- هفتم، از چشم الکتریکی یا میله یون، جریان ضعیفی دریافت شود.
اقدامات لازم برای جلوگیری از خراب شدن دیگ بخار:
برای آن که از بروز عیب در دیگ بخار جلوگیری کنیم می توانیم اقداماتی را به صورت روزانه، هفتگی و ماهانه انجام دهیم تا عیب و ایرادی پیدا نکند و نیازی به جدول عیب یابی دیگ بخار حس نشود.
اقدامات روزانه:
- _لازم است تا به صورت روزانه میزان دمای دودکش و فشار سوخت دیگ بخار بررسی شود.
- _هرروز باید عملکرد شیشه آب نما و لوله کنترل مورد بررسی قرار گیرد.
- _چند نوبت در روز باید شیر تخلیه باز و بسته شود.
- _روزانه وضعیت شعله چک شود.
اقدامات هفتگی:
در جدول عیب یابی دیگ بخار، در صورتی که سطح آب دیگ بخار کاهش یابد لازم است تا هر هفته اقدامات زیر انجام گیرد:
- _باید پمپ تغذیه را خاموش کرده و شیشه آب نما را چک کرد.
- _زمانی که آب به نقطه کم می‌رسد باید خطاها بررسی شود.
- _نویز الکتروموتور ها یا ارتعاش آن ها ارزیابی شود.
- _چشمی شعله برای آن که عملکردش بررسی شود هر هفته بیرون کشیده شود.
- _خطوط تغذیه سوخت و بخار برای آن که چک شود نشتی نداشته باشد باید هر هفته بررسی کرد.
اقدامات ماهانه:
- _برای آن که از داغ نشدن بیش از حد بدنه اطمینان حاصل شود، لازم است به صورت ماهانه بدنه بیرونی آن بررسی شود.
- _هر ماه باید شعله پخش کن چک شود تا از نسوختن و ترک نخورن آن اطمینان حاصل شود.
- _الکترود های جرقه لازم است که هر ماه بررسی شود.
- اقدامات سالیانه
- _قسمت های داخلی دستگاه به صورت سالانه باید مورد بررسی قرار بگیرد تا سوختگی یا خوردگی نداشته باشد.
- _برای آن که چک شود تیوپ نشتی نداشته باشد، هرسال باید بخش‌های داخلی بررسی شود.
- _هر سال باید شبکه، لوله ها و اتصالات تمیز و پاک شود.
- _دیگ بخار سالانه باید ارزیابی شود تا از عدم نشت سوپاپ اطمینان حاصل گردد.
سخن پایانی:
این روزها از دیگ های بخار استفاده های فراوانی می شود و در زمینه های گوناگونی به کار می رود. گاهی برای دیگ های بخار مشکلاتی به وجود می آید که کارکرد آن را مختل می سازد. برخی از این عیب ها برای برطرف شدن نیاز به نیروی متخصص دارد ولی برخی دیگر از عیب ها را هر کسی می تواند با مطالعه انواع عیب یابی دیگ بخار که در این مطلب بیان شد رفع نماید.
